De dorpen in de Friese Wouden.
Buitenpost.
Het ontstaan van de plaats Buitenpost is een vervolg op de middeleeuswse nederzetting Lutjepost dat aan de zuidzijde van het huidige Buitenpost ligt. Lutjepost lag aan de meanderende rivier de Oude Ried die z'n oorsprong vond onder Drogeham. De Buitenpost, het huidige dorp lag aan de noordkant van deze rivier. Dat Lutjepost de oorspronkelijke middeleeuwse nederzetting aan de rivier is geweest bewijst de kerk met begraafplaats die hier ooit heeft gestaan. Het dorpje Lutjepost heeft zich in die middeleeuwen niet kunnen ontwikkelen maar de Buitenpost aan de overzijde van de Oude Ried groeide uit tot een handelsdorp dat een belangrijke schakel vormde tussen het noorden met daarin het dorp Kollum en de steden Groningen en Leeuwarden. In Buitenpost werden in de middeleeuwen een aantal belangrijke buitenplaatsen of states gebouwd.
Een aantal is het vermelden waard om even te noemen. Haersmastate, Boelensstate, Jeltingastate, Herbrandastate, Scheltingastate en Mejontsmastate. De states werden bewoond door grietmannen, rechters, hoge officieren en landmannen. Van al deze prachtige monumenten uit de rijke middeleeuwen is in Buitenpost weinig meer over. Wat nu nog over het rijke verleden van Buitenpost is terug te vinden zijn de rouwborden van adelijke families die voorheen in Buitenpost woonden en misschien de oude balken en stenen die bij de sloop zijn herbestemd en zijn gebruikt in een groot aantal oudere woningen in Buitenpost
