Met toestemming van de stichting GEA mogen we het artikel plaatsen over Vulkanen in Nederland.
RvdBrug 4-06-2020
Nationaal Landschap de Noordelijke Friese Wouden.
Het coulisselandschap van elzensingels, houtwallen en pingoruïnes in de Noordelijke Friese Wouden is misschien wel het best bewaarde geheim van Fryslân. Bezoekers zullen hun ogen uitkijken. Tenminste als ze de moeite nemen om wandelend of fietsend het karakter van het landschap en de unieke flora en fauna te ontdekken. De mensen die er wonen - wâldpyken genoemd - realiseren zich ook niet altijd hoe groot de biodiversiteit in dit gebied is. Zowel de wandelaars als fietsers die dit wouden gebied voor de eerste keer aandoen zullen het een ware belevenis vinden. De beslotenheid van het landschap en het feit dat het hier gaat om het grootste aaneengesloten elzengebied in Europa geven het niet alleen een nationale maar ook een internationale betekenis.
Nergens in Europa is nog zo'n mooi coulisselandschap te vinden als in de Friese Wouden. Rijen bomen met (bramen)struiken omzoomen de weilanden waardoor een fijnmazig patroon is ontstaan. Het eeuwenoude landschap is goed bewaard gebleven en wordt goed onderhouden. De boeren in de regio zijn hier grotendeels veranwoordelijk voor.Het gebied van de Noardlike Fryske Wâlden heeft dankzij deze bijzondere kwaliteiten het rijkspredikaat van Nationaal Landschap gekregen.
Het Nationaal Lanschap ligt in de Friese Wouden, in het oosten van de provincie Fryslân en wordt begrens aan de noordzijde door Dokkum en aan de zuidzijde door Drachten. Het gebied is ongeveer 25.000 ha groot. De vele kilometers elzensingels en boomwallen delen het gebied op en geven het gebied een kleinschalig en besloten karakter. De elzensingels en boomwallen zijn in de middeleeuwen aangelegd als vee kering en om de erosie van de zandgronden tegen te gaan. Nu zijn het belangrijke elementen voor een rijke flora en fauna en een prachtig decor in het landschap voor toeristen en recreanten.
De cultuurhistorische en landschappelijke elementen van het kleinschalige landschap vertellen de verhalen van het gebied. Sporen van honderden jaren oud zijn nog steeds te zien in dit prachtige landschap. Het zijn de sporen uit de ijstijden, de stroomdalen van oude ijsrivieren, van het keileem in de ondergrond, van de pingoruines als pareltjes tussen de landerijen en de sporen van veenvorming en van afgravingen van dat veen.
Het kleinschalige landschap wordt onderhouden door de boeren. Zij beheren honderden pingoruines, meer dan 100 km houtwallen en meer dan 1500 km elzenssingels. Het landschap van de Naordlike Fryske Wâlden strekt zich uit over vijf gemeenten waarin meer dan 1000 boeren lid zijn van zes verschillende boeren natuurverenigingen. Totaal beheren ze meer dan 60.000 ha boeren natuurgebied. Het zijn cijfers die het beheerd van Nederlands mooiste coulissen landschap weergeven.
Mieden, oude stroomdalen landschappen in de Friese Wouden.
Wie ooit het landschap in de Friese Wouden van bovenaf heeft bekeken ziet de grote verscheidenheid van het landschap. Aan lange groene bosachtige linten met rechte lijnen liggen de structuren van de bebouwing. De aangrenzende vormen grote groene open stroken een duidelijke afscheiding. Het zijn de restanten van de oude rivier- of stroomdalen. Ze worden de miedengebieden genoemd.
IJstijden.
De bodem van het landschap is gevormd over miljoenen jaren. In de bodem van de Friese Wouden vinden we veel sporen terugdie daarin duizenden en soms honderdduizenden jaren geleden zijn aangebracht. Nederland is in het verleden door grote landgletsjers bedekt geweest die gevormd werden in de koude perioden, de ijstijden. Gletjers schoven tijdens de ijstijden langzaam over het gebied waarin Nederland nu ligt. Onder in de zool van die gletsjers werd veel materiaal meegevoerd dat afkomstig is uit de gebieden van waaruit de gletsjers naar het zuiden schoven.