Middeleeuwen.
De middeleeuwse periode in Nederland was lange tijd een duister en onbekend deel van de geschiedenis. De oorzaak daarvan is onder meer het ontbreken van geschreven historische bronnen. Doordat er in de laatste tientallen jaren een groot aantal opgravingen in steden en vroegere nederzettingen uit die middeleeuwse periode zijn gedaan komt er meer inzicht in die periode. Het verrassende beeld dat uit de vele vondsten kan worden getrokken is dat de bevolking in het gebied welvarend was. In de middeleeuwen was het voor de bevolking op het Nederlands grondgebied een gunstige tijd om in te leven. Er werd volop handel gedaan tot ver buiten het grondgebied en er heerste relatieve rust en welvaart. Uit de vele vondsten die in de afgelopen jaren zijn gedaan blijkt dat in de middeleeuwen veel handel werd gedaan met het landen in de omgeving zoals Duitsland en Engeland maar ook verder weg met landen in het midden oosten. Ook het waterbeheer stond op de agenda. Bij opgravingen zijn kades uit de middeleeuwen opgegraven en restanten van dammen als waterkering.
Zilveren schaal uitt de middeleeuwen gedateerd in het begin van het jaar 600 en opgegraven in Oegstgeest medio 2013.
Eén van de recentere voorbeelden van handel in de middeleeuwen is een zilveren schaal die werd opgegraven in Oegstgeest. De schaal is rijk versierd met figuren van planten en dieren die in bladgoud zijn opgelegd. Ook zijn versieringen aangebracht van rode half edelstenen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de schaal afkomstig is uit de laat Romeinse tijd en mogelijk dienst heeft gedaan als drinkschaal of water bekken. De schaal is vrij zeker afkomstig uit het Middellandse zeegebied. Versieringen en inleg zijn later aangebracht, vermoedlijk in het begin van de zevende eeuw. Bewerkingen en versieringen op de schaal laten overduidelijk Engelse en Duitse invloeden zien en tonen indirect de internationale positie van Nederland in de middeleeuwen. Het is naast vele andere middeleeuwse vondsten een prachtig voorbeeld uit de stukje Nederlandse middeleeuwse geschiedenis.
(Voor dit hoofdstuk wordt door de Friese geschiedschrijver Jan Zijlstra uit Leeuwarden een artikel geschreven over de middeleeuwen in Fryslân, dat binnenkort geplaatst zal worden.)